TRABZON TURAN SİNEMASI

TİLDA'NIN TRİO'LARI.


Trabzon'da sinema denildiğinde akla,kuşkusuz bugün yerinde yeller esen,Meydan Parkı'nın büyük bir bölümünü kaplayan ,bir cephesiyle belediyeyebakan yapı gelir.Bugün fotoğraflarıyla avunduğumuz bu sinemadan başlayarak günümüze değin gelen bu kuruluşlarla ilgili notalarımıza bir bakalım :



TURAN SİNEMASI

Eski adıyla Meydan-ı Şarki'de,Millet Bahçesi (Meydan Parkı)nın doğusundaki sinemanın başlangıçtaki adı TURAN SİNEMASI'dır Refik Ahmet (Sevengil)tarafından yazılan ve 1934 yılında kanaat kütüphanesi tarafından basılan,YAKIN ÇAĞLARDA TÜRK TİYATROSU adlı iki ciltlik kitabın ''cumhuriyetin ilk on yılında ''adlı ikinci cildinin 90.sayfasında ''Trabzon'da 1912 senesinde belediye arsası üzerine hususi bir şirket (Fransız ?) tarafından yaptırılan ve sonra belediyeye terkedilen,içinde temsil de verilebilen bir sinema binası vardır''diye bir açıklama yer almaktadır.
      Turan Sineması,Birinci Dünya Savaşının bitiminde,Azerbaycanlılardan Kafkas Başbuğu Michael ve Halil Paşa ortaklığıyla sinema olarak açılmıştır.Sinemada o yıllarda tek bir makine vardı,filmler de kısım kısım oynatılırdı.Sinema Makinesi bir jeneratörle çalıştırılırdı.
      6 Aralık 1922'de Avrupa'da öğrenim görmüş hemşehrimiz Mustafa Efendi , belediye elektrik makinelerini her akşam çalıştırarak,büyük gazino ve kahvelere,sokaklara elektirik verebilmiştir.
1920 'lerin ortalarında Meydan Şarki'de ,Mehmet Lami Efendi Lokantası,Cihan Lokantası,Kırım Letafet Lokantası ve en ilginçde Ferah Lokantası bulunurdu.Ferah Lokantasında ''ezani saat 12 :00'den 02:30'a kadar ''Ernest Hegler'' in karısı Madam Hegler ile baldızı piyano çalmakta,müşteriler de yemek yemektedir.
       1923'te bu sinemada oynayan filmlerden kimileri şunlardır :
Kefaret,Serseri Kız,Muazzam Kuvvetler,Elmas Kraliçesi,Sır Kardeşleri,Üç Silahşörler,Hint Sultanının Elmasları,Asriler...
         Turan Sineması önden iki katlı,arkadan tek katlıydı.At nalı şeklinde,salonu bir uçtan bir uca çevreleyen 13 Locası vardı.Girişte geniş bir salonu bulunmaktaydı.Üst locaların arka bölümü balkondu Sinemanın 1923'teki Bilet Fiyatları Şöyleydi:
          Birinci : 30 Kuruş,İkinci : 20 Kuruş Üçüncü : 10 Kuruş Alt Loca : 200 Kuruş Üst Loca : 150 Kuruş.
         Turan Sineması 28 Mart 1924 tarihinde tamamiyle belediyeye devredilmiştir.1925'te Turan Sinemasında sessiz film gösteriminden önce,üvertür olarak,Mösyö Robert ile Madam Robert piyano dinletisi verirlerdi.Filmler arasında da bu dinleti sürdürülürdü.Daha sonraki yıllarda Terzi Akilef'in kızları ,Tilda ve Şerika sonraları yalnız Şerika piyano çalardı.
          Sinema değişik zamanlarda değişik kişilerce işletmeye açılmış,adı da zaman zaman değiştirilmiştir.

Arslan PULATHANELİ
2 ARALIK 1988