SÜMER SİNEMASI CİNAYETİ

Avrupa ve Amerikada 1890 lardan başlayıp 1914 e kadar devam eden Art Nouveau akımı başta 

Barcelona,Glasgow,Brüksel,Paris,Chicago,Viyana ve Münih gibi metropol şehirlerde olmak suretiyle TÜRKİYE de mimari bir yer buldu Öncelikle 1900 ler de Istanbul da 1910 larda İzmir gibi merkezden uzak yerleşimlerde kendini göstermeye başladı O yıllarda çok önemli bir idare ve kültür merkezi olan Trabzonda ise Art Nouveau akımının etkileri Sümer Sinemasında görülür.

Opera ve tiyatro oyunlarını sergilemek amacı ile Gayri müslim vatandaşlar tarafından 1912 yılında inşa edilen Sümer Sineması, Art Nouveau akımının anadoludaki ender örneklerinden ve Anadoludaki ender opera binalarındandı.1925 Yılında Dönemin yöneticilerinin verdiği emir ile

Sinemaya çevrilen bu önemli yapıt.Trabzonun ilk Sineması Olma özelliğini Taşımaktaydı.1958 Yılının 16 Nisanın da akla ve mantığa sığmayacak bir şekilde Tanjant yolunun inşaası için 14 günde acımadan yıktırıldı.

Ön Yazı Fatih ÖZTÜRK

Sümer Sineması ve 30 balyozlu adam...

Yıkılışının rivayeti Ali Benli büyüğümüzün söylediğine göre şöyle: Belediye Başkanı rahmetli Ahmet Rasim Karanis, Ali Benli selametliye; -Sana Rizeli, bana Vakfıkebirli derler sinemayı yıkalım demişmiş, sebep de yolun darlığı imiş. Sorun çıkmasın diye, dönemin Müddeimmum’u Hüseyin Bey’e ve Topal Hakim ‘nam’ Kamil Bey’e gitmişler, çıkartmayız fetvası (!) alınca da, 30 balyozlu adamla bir Cumartesi günü öğleyin başlamışlar, sinemayı yıkmaya. Arada 40 peynirli yenilmiş, ancak ertesi gün yıkım bitirilmiş. Ali amcamızın söylediği bir şey daha var ki ilginç; yıkım ile ortaya çıkan birkaç kanat demiri, aranıp sorulur diye, Kisarna Maden Suyu'nun batı tarafındaki büyük ağaçların altına gömmüşler! Ne oldu (?) acaba o demirler (?), haydin genç araştırmacı gazeteciler, ben yazdım, eğer rivayet doğru ise takip de sizden olsun…

KARANiS, AHMET RASiM

(Vakfıkebir 1924-Trabzon ? )

(Tüccar - Dernek ve Kulüp Başkanı -Trabzon Belediye Başkanı)

1 Temmuz 1924’de Vakfıkebir’de doğdu. Babası Mustafa Efendi, annesi Fatime (Şahin) Hanım’dır. İskendepaşa İlkokulu mezunudur. Ticaretle tanınan bir ailenin çocuğudur. 1949-50 arasında Demokrat Parti 2 nolu Merkez Bucak Başkanı; 1954’de Trabzon ve Havalisi Şoförler ve  Otomobilciler Derneği Başkanı;

1956’da Doğanspor Kulübü Başkanı gibi görevlerde bulunmuş, 20 Eylül 1957 – 14 Mayıs 1959 tarihleri arasında Trabzon Belediye Başkanlığı yapmıştır.

Döneminde Suluhan’dan PTT Merkez binasına kadar olan yerler istimlâk edilerek Maraş Caddesi genişletilerek düzene kondu. Erzurum ve Zeytinlik Caddeleri genişletildi. Şehir içinde yeni düzenlemelere gidildi. Belediye Parkı ile Belediye arasında bulunan (1914 yılında yapıldığı tahmin edilen) sinema binası yıktırılarak yola katıldı. Yollarda trafik lâmbalarının uygulanışına döneminde başlanıldı.

25 Şubat 1954 tarihli bir kararla, Belediyeye devredilen Ayasofya Caddesi üzerinde bulunan terkedilmiş mezarlık üzerinde , 10 Haziran 1958 tarihinde Belediye Meclisinin ikinci maddesi olarak bu alanın, İşçi Sigortaları Genel Müdürlüğü’ne Sigorta Hastanesi yapılması için devrine karar verildi.

İkinci Dört Yıllık (1955-1959) Kalkınma Programı çerçevesinde Sanayi Çarşısı için bütçeye 150.000 TL’lık, Asri Balıkhane için de 20.000 TL. ödenek konuldu. Bu arada Gazhane’nin ıslâhı için İller Bankası emrinde bulunan 300.000 liralık istikrazın Sanayi Çarşısı ve Turistik Otel inşaatına tahsisine dair başkanlık makamı teklifi ruznameye alınarak kabul edildi. Ancak Sanayi çarşısı yapıldı ise de otel tasarısı gerçekleşemedi.

İçme suyunda iyileştirme çalışmaları yapılarak, 9 Mayıs 1958’de tevsi’ ve ıslahı işlemleri için İller Bankasına selâhiyet verilmesi kabul edildi. Yeni Mahalle iki ayrı mahalle haline getirildi, ayrılan kısmına Kurtuluş Mahallesi adı verildi. Tarihi eserler ele alınarak, korunması ve durumlarının yeniden tespiti için vilâyet aracılığı ile girişimlerde bulunuldu.

Ahmet Rasim, 1966’da Bizimev Sosyal Kulübü Başkanı; 1974-84 yılları arasında Tüccarlar Kulübü başkanı, 1973’de Adalet Partisi Merkez İlçe Başkanı, Kurucu İl İkinci Başkanı; 1984’de Polis Karakolları Yaptırma Derneği Başkanı olarak da çalışmıştır.

Sonraki yıllarda politik hayatı sürdürmüş, Bir ara Milliyetçi Demokrasi Partisi Trabzon İl Başkanlığı yapmıştır. Belediye Başkanlığı için tekrar bir-iki girişimi olmuşsa da başarılı olamamıştır. Ulusoy Otobüs İşletmesi Müdürlüğünü uzun yıllar sürdüren Ahmet Rasım Karanis, Trabzon’da vefat etmiştir.

15 Temmuz 1948 tarihinde Emine (Yarımbıyık) ile evlendi. Hüseyin Avni, Verda, Levent Mehmet’in babasıdır. Askerliğini 1943-1947 yılları arasında yapmıştır. Şehir Kulübü, Karadeniz Kulübü, Avcılık ve Atıcılık Kulübü, Eski Eserleri Koruma Derneği üyesi idi. 

Alıntı: Merek